1. „ Prawdy i Mity O Bitwie Warszawskiej”.
Bitwa Warszawska to sukces współpracy między wieloma formacjami wojsk młodej II Rzeczpospolitej. Dla Lenina pokonanie Polski było celem o bardzo dużym znaczeniu, planował bowiem pomóc komunistom z Niemiec i Austro-Węgier w wywołaniu rewolucji.
Nie przewidział jednak olbrzymiej determinacji Wojska Polskiego i tysięcy ochotników, którzy nie tylko militarnie ale też logistycznie próbowali przygotować się do obrony ojczyzny.
Plan operacyjny został przygotowany na podstawie koncepcji Józefa Piłsudskiego i dopracowany przez gen. Tadeusz Rozwadowskiego, płk. Tadeusz Piskora i kpt. Bronisława Regulskiego. Operacja składać się miała z 3 faz: I zatrzymania obrony na linii Wieprza, Wkry i Narwi, II ataku znad Wieprza (na północ, na skrzydło sił bolszewickich) oraz III wyparcia Armii Czerwonej za Narew i pościgu za armią Tuchaczewskiego.
Kluczowe dla wyników starcia obok złamania szyfrów bolszewików przez porucznika Jana Kowalewskiego, było zdobycie przez Ułanów z Kalisza sztabu 4 armii sowieckiej 15 sierpnia 1920 roku w Ciechanowie. Przejęto wtedy kancelarie armii, magazyny i radioodbiornik, który następnie wykorzystano do zagłuszania łączności bolszewików z dowództwem w Mińsku.
Uczestnicy wysłuchają opowieści o dzielnych polskich żołnierzach, którzy na grzbietach swoich wierzchowców stanęli na straży niepodległej II RP. Ich szybkość i skuteczność wynikała z bardzo dobrego wyszkolenia. W jaki sposób formacje przygotowywano do działań wojennych? W co był wyposażony jeździec? Co jadł, gdzie spał i jak dbał o swojego wierzchowca? Tego wszystkiego dzieci dowiedzą się w czasie spotkania, a zrekonstruowane przedmioty z epoki pozwolą im lepiej zrozumieć poruszane kwestie. W kreatywnej części zajęć wspólnie wykonają małe modele koni i żołnierzy kawalerii z okresu międzywojennego.
2. „Czemu nie każdy powinien być milionerem” Reforma Grabskiego i Polski Złoty
Na czym polegała reforma Grabskiego, dlaczego nie można dodrukowywać pieniędzy gdy ich brakuje, co sprawia, że jedna waluta jest silniejsza od innej, dowiemy się w trakcie warsztatów. Nie zabraknie na nich bogatej kolekcji przedmiotów z epoki, oryginalnych monet, banknotów i tradycyjnego już działania z Panem od Historii.
Ziemie polskie znajdujące się pod zaborami przez 123 lata rozwijały się w różnym tempie. Zaborcy stosowali rozwiązania, które nie tylko różniły się kierunkami strategii gospodarczej, ale przede wszystkim stopniem zaawansowania technologicznego wprowadzanych usprawnień. Dodatkowo w czasie I wojny światowej infrastruktura komunikacyjna i przemysłowa została na tyle uszkodzona i zrabowana, że w pierwszych latach po jej zakończeniu produkcja nie przekraczała 5 procent wartości notowanych przed wojną. Wszystko to doprowadziło do ogromnych różnic widocznych nie tylko w szerokości torów kolejowych ale przede wszystkim w poziomach cen podstawowych towarów jak mleko czy jajka. Niepokoje na granicach, wojna z Bolszewikami przyczyniły się do powstania ogromnej hiperinflacji. Trudno wyobrazić sobie, że chleb w maju 1923 roku kosztował 1000 marek, a pod koniec roku zaś 55 000! Stopa inflacji w roku 1920 wynosiła 423% a w 1923 sięgnęła niebotycznych 35 715%!
Taka sytuacja dla Niepodległej była bardzo trudna i wymagała
natychmiastowego działania. Z pomocą przyszedł Władysław Grabski, który wprowadził skuteczną reformę skarbu.
W części warsztatowej stworzymy kopie banknotów i monet z epoki.
3. „Czemu Leonardo wyprzedzał swoją epokę”
Uczestnicy warsztatów posłuchają opowieści o niezwykłych dokonaniach Leonarda da Vinci, autora nie tylko słynnych obrazów, takich jak „Mona Lisa” czy „Dama z gronostajem”, lecz także projektów maszyn latających, machin wojennych i urządzeń hydraulicznych. Dowiedzą się, jak dorobek mistrza wpłynął na kolejne pokolenia artystów, wynalazców i konstruktorów. Poznamy nie tylko jego wielkie projekty ale także postaramy się prześledzić jego drogę do wielkiej kariery nieokupionej także chwilami pełnymi dramatyzmu i życia w nędzy. Leonardo da Vinci jest wspaniałym umysłem którego dokonania wykorzystujemy w wielu aspektach życia codziennego. To dzięki niemu znacznie przyśpieszyły prace nad konstruowaniem helikoptera i innych machin latających, to on zaprojektował model czołgu i spadochronu, zauważył zależności między mikro i makro skalą opisując obieg krwi i obserwując cieki wodne w sąsiedztwie jego rodzinnej miejscowości. On też jako pierwszy wprowadził sekcyjny rysunek techniczny, który pozwolił lepiej objaśnić działanie poszczególnych mechanizmów, skomplikowanych machin.
W części warsztatowej wykonamy modele jego najbardziej znanych projektów.
4. „Korepetytorka, kurier, czy dostawca broni-Aleksandra Piłsudska „
Urodzona w Suwałkach, wychowywana przez Babcię, w wieku 19 lat trafia do Warszawy, gdzie ukończyła kursy handlowe oraz uczęszczała do Uniwersytetu latającego. W Warszawie znajduje pracę w fabryce. Sytuacja na ziemiach polskich i coraz większa słabość Imperium Rosyjskiego zachęciły ją do aktywności w organizacjach patriotycznych, a z czasem również w ich zbrojnych odłamach.
W organizacji bojowej PPS pod pseudonimem „Ola” zajmowała się przerzutem broni, współpracą z wywiadem i poszukiwaniem pośredników. Kierowała dostawami broni i amunicji. Sprowadzała ją z Belgii i innych krajów europejskich. W procesie tym angażowała często kobiety, które poprzez charakterystyczną modę i obyczajowość tamtej epoki, mogły ukryć pistolety i karabiny oraz nie wzbudzać podejrzeń agentury rosyjskiej. Aleksandra często przerzucała broń osobiście. Po latach tak opisywała doświadczenia z akcji: „kobieta w długiej sukni mogła swobodnie nieść dwa lub trzy mauzery przywiązane do ciała, wzdłuż nóg. Rewolwery i amunicję zaszywano w szerokie pasy, które kładło się pod ubranie. Dynamit znakomicie nadawał się do gorsetu. […] Z czasem doszłyśmy do takiej wprawy, że mając na sobie do czterdziestu funtów amunicji i bibuły, podróżowałyśmy swobodnie, nie wzbudzając podejrzenia”.
Aby nie wzbudzać podejrzeń policji i Rosjan, prowadziła prywatne lekcje z języków, chemii i matematyki dla dziewcząt z zamożniejszych domów w Warszawie. W 1908 współorganizowała napad na rosyjski pociąg pod Bezdanami, aby zdobyć pieniądze na potrzeby ruchu bojowego. Akcja zakończyła się spektakularnym sukcesem choć nie odbyła się bez dramatycznej sytuacji z zagubioną walizką z materiałami wybuchowymi.
Przez lata przebywała w otoczeniu Józefa Piłsudskiego, z czasem ich relacja zmieniła się w romans i małżeństwo.
W części warsztatowej wykonamy makietę pociągu z epoki, nawiązując do wydarzeń w Bezdanach pod Wilnem.
5. „Marian Rejewski – jak matematyka rozbroiła Hitlera”
Przedmiotem warsztatów będą dzieje Mariana Rajewskiego-postaci wybitnej, zasłużonej nie tylko dla polskiej historii, ale także mającej olbrzymi wpływ na losy całej II wojny światowej.
Matematyczny wirtuoz, fenomenalny kryptolog, a przede wszystkim jeden z czołowych autorów metody deszyfracji enigmy ¬– maszyny szyfrującej informacje wojskowe armii niemieckiej podczas drugiej wojny światowej.
Kluczową zagadką i wyzwaniem, któremu sprostał Rejewski była rekonstrukcja okablowania wewnętrznego wirników enigmy. Wspomniane elementy obracały się odpowiednio wskazując litery kodu po naciśnięciu klawisza za sprawą impulsów elektrycznych. Skomplikowany sposób działania maszyny stał się możliwy do odtworzenia przez wprowadzenie do kryptoanalizy wielu metod matematycznych. Nasz bohater stosował analizę częstościową, teorię grup oraz twierdzenie o permutacjach. Nowe metody pozwoliły mu stworzyć tzw. „bombę Rejewskiego” – urządzenie złożone z kilku sprzęgniętych ze sobą enigm, które odnajdywało aktualne ustawienia urządzeń wroga. Bomba Rejewskiego była pierwowzorem podobnej maszyny opracowanej później przez brytyjskiego matematyka Alana Turinga, która pozwoliła na odczytywanie niemieckich depesz szyfrowanych Enigmą na masową skalę, przez większą część okresu trwania II wojny światowej.
Na zajęciach będziemy mogli podziwiać wiele przedmiotów z epoki w której żył i pracował Rajewski, m.in. oryginalne maszyny do pisania, telefony i niemiecką radiostację z 1939 roku.
W części warsztatowej wykonamy z materiałów modelarskich modele enigmy w skali.
6. „Krystyna Skarbek James Bond w spódnicy”
Mała Krystyna przyszła na świat w domu hrabiego w Trzepnicy. Była ambitna, bardzo dobrze opanowała język francuski choć czasem niezbyt grzeczna. Po latach wyrosła na przepiękną Kobietę, była bardzo sprawna fizycznie i fenomenalnie jeździła na nartach i trenowała wspinaczkę górską. Te umiejętności przydały jej się w czasie wojny gdy zimą przeprawiła się przez Tatry z Budapesztu do Warszawy w czasie wojny.
Choć w Warszawie zaczynała od pracy w salonie Fiata to stała się ulubionym agentem Winstona Churchila i prekursorem bohaterów powieści Iana Fleminga o Jamesie Bondzie.
W 1929 roku dotarła do finału Miss Polonia. Niewiele później, w Zakopanym otrzymała tytuł „Miss Nart”. Tam nawiązała kontakt z przemytnikami alkoholu i tytoniu, którym „dla sportu” pomagała przemycać towar przez polsko – czechosłowacką granicę. W podobnym czasie poznała dziennikarza, który miał kontakty z brytyjskim wywiadem. Już w 1938 roku przekazywała informacje do Londynu.
Ukończyła piekielnie trudne szkolenie z wyróżnieniem i tym samym została pierwszą kobietą w historii brytyjskiego wywiadu. Jednym spojrzeniem rozkochiwała w sobie mężczyzn i doskonale radziła sobie z nożem i liną. Potrafiła nakłonić szefa gestapo do wypuszczenia szefa siatki grupy szpiegowskiej na terenie Francji, czy przekonać żołnierzy do złamania przysięgi wierności III Rzeszy.
Pracowała na Bałkanach, Bliskim Wschodzie i Afryce.
Po wojnie jej zasługi nie zostały docenione przez Brytyjczyków, musiała szukać pracy w sklepie, w kawiarni i na statkach pasażerskich.
Niestety zmarła dramatyczną śmiercią – zginęła pchnięta nożem przez odrzuconego adoratora.
W części warsztatowej wykonamy mikrofilm i poznamy wiele innych technik szpiegowskich.
7. W pracowni architekta Jakuba Kubickiego
Warsztaty, których bohaterem będzie Jakub Kubicki, królewski architekt, twórca m.in. Stajni Kubickiego, przeniosą nas w czasy XVIII i XIX w. Prześledzimy drogę artysty do sławy, historię jego projektów oraz źródła inspiracji. Dowiemy się również, dlaczego wybuch Wezuwiusza w I w n.e. oraz odkrycie w XVIII w. Pompejów miały tak ogromny wpływ na zainteresowanie starożytnością. Poznamy pojęcia, takie jak klasycyzm, palladianizm, willa muzeum czy dwór-pałac polski. W części warsztatowej zbudujemy makiety kompleksów pałacowo-ogrodowych, nawiązujących do prac Kubickiego i starożytnych założeń, dzięki czemu zobaczymy, w jakim stopniu są podobne i czym się różnią.